Ο δημοκρατικός γονέας και η επιστροφή στην σχολική ρουτίνα
Το στυλ διαπαιδαγώγησης που χρησιμοποιεί ο κάθε γονέας μπορεί να διαφέρει, όμως η Baumrind (1971), ξεχώρισε τρία διαφορετικά στυλ:
- το δημοκρατικό, όπου ο γονέας έχει υψηλές απαιτήσεις, αλλά ανταποκρίνεται και στις ανάγκες του παιδιού
- το αυταρχικό, όπου ο γονέας έχει υψηλές απαιτήσεις, αλλά δεν ανταποκρίνεται και στις ανάγκες του παιδιού και
- το επιεικές, όπου ο γονέας ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού, αλλά δεν έχει απαιτήσεις από αυτό, ούτε και του ασκεί έλεγχο
Στη συνέχεια προστέθηκε ένα ακόμα στυλ από τους Maccoby και Martin (1983), το αδιάφορο, στο οποίο ο γονέας δεν έχει ούτε απαιτήσεις από το παιδί, ούτε ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Η πρακτική με τα περισσότερα θετικά αποτελέσματα για τα παιδιά, φαίνεται να είναι αυτή που ακολουθεί το δημοκρατικό στυλ.
Τι είναι ο δημοκρατικός γονέας;
Ο όρος δημοκρατικός γονέας, όπως αναφέρεται από τη Baumrind (1978), αποτελεί έναν τύπο γονεϊκής πρακτικής, κατά τον οποίο ο γονέας είναι απαιτητικός και θέτει όρια στο παιδί, αλλά επίσης ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Η πρακτική αυτή χαρακτηρίζεται από ζεστασιά, στοργή, και υποστήριξη, καθώς και άνευ όρων αποδοχή. Ταυτόχρονα, ο γονέας χρησιμοποιεί τον διάλογο, ζητάει τη γνώμη του παιδιού, και αντιλαμβάνεται τις απόψεις του. Ακόμα, επεξηγεί τους κανόνες και τα όρια που θέτει στο παιδί, καθώς και την σκοπιμότητα τους, χωρίς να χρησιμοποιεί τη λογική του «επειδή το είπα εγώ».
Ο γονέας πρέπει να έχει:
- Ενσυναίσθηση
- Κατανόηση
- Υπομονή
Παιδιά των οποίων οι γονείς ακολουθούν το δημοκρατικό γονεϊκό στυλ, είναι φιλικά και ενεργητικά, είναι ανεξάρτητα, και είναι ικανά να λαμβάνουν αποφάσεις και πρωτοβουλίες.
Πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτό το στυλ διαπαιδαγώγησης;
Οι πρώτες μέρες της νέας σχολικής χρονιάς συνήθως χαρακτηρίζονται από αποδιοργάνωση και δυσκολία επαναπροσαρμογής των παιδιών στη ρουτίνα, εξαιτίας του χαλαρού προγράμματος των καλοκαιρινών διακοπών. Για να βάλετε ξανά τα πράγματα σε μία σειρά, μπορείτε να ακολουθήσετε τα βήματα του δημοκρατικού γονέα:
- Εγκαθιδρύστε σαφή όρια όσον αφορά την ρουτίνα του παιδιού, όπως τις ώρες ύπνου, τον χρόνο διαβάσματος, τον χρόνο στις οθόνες (αφήστε χρόνο και για το παιχνίδι!).
- Συζητήστε ανοιχτά με τα παιδιά για οποιοδήποτε θέμα τα απασχολεί, ειδικά για την επιστροφή τους στο σχολείο, και την καθημερινότητα τους σε αυτό.
- Δώστε τους ευκαιρίες να λαμβάνουν αποφάσεις για το σχολείο και την καθημερινότητά τους.
- Δείξτε έμπρακτα στοργή, και εκφράστε την αγάπη σας με λόγια.
- Περάστε εποικοδομητικό χρόνο μαζί τους και αφήστε τα παιδιά να σας εμπλέξουν στο παιχνίδι και στα ενδιαφέροντά τους.
- Χρησιμοποιήστε την λογική των φυσικών συνεπειών ως μέσο πειθάρχησης και όχι τις παρορμητικές και αυστηρές τιμωρίες.
- Επιβραβεύστε τα παιδιά για την προσπάθεια που καταβάλλουν!
Βιβλιογραφία:
Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority. Developmental Psychology, 4(1,Pt.2), 1–103. https://doi.org/10.1037/h0030372
Baumrind, D. (1978). Parental Disciplinary Patterns and Social Competence in Children. Youth & Society, 9(3), 239–267. https://doi.org/10.1177/0044118X7800900302
Maccoby, E. E., & Martin, J. A. (1983). Socialization in the Context of the Family: Parent-Child
Interaction. In P. H. Mussen, & E. M. Hetherington (Eds.), Handbook of Child Psychology: Vol. 4. Socialization, Personality, and Social Development (pp. 1-101). New York: Wiley.
